3 Yıl Tasarım Ömrüyle Fırlatılmıştı
Enstitümüzde uzay teknolojilerine yönelik çalışmalar 2001 yılında başladı. Bir teknoloji transfer projesi olarak gerçekleştirilen BİLSAT Uydusu, 2003 yılında başarı ile tamamlanmasıyla ilk elektro-optik yer gözlem uydumuz uzaya fırlatılmış oldu. BİLSAT Projesi’nden kazanılan deneyimlerle 2004-2011 yılları arasında geliştirilen ilk yer gözlem uydumuz olan RASAT ise 3 yıl tasarım ömrüyle yerli olarak üretildi.
17 Ağustos 2011 tarihinde Rusya’nın Yasny fırlatma üssünden Denepr fırlatma aracı ile Türkiye saati ile 10.12’de uzaya fırlatılan RASAT, fırlatmadan 969 saniye sonra, Dünyadan 687 km yükseklikteki hedef yörüngesine başarıyla yerleştirildi. Heyecanlı bekleyişin ardından ilk sinyaller saat 11.50’de TÜBİTAK UZAY yer istasyonundan alındı. Devreye alma aşaması sürecinde RASAT’a gerekli yazılımların yüklenmesi, uydunun test edilmesi ve çekeceği görüntülerin yere indirilmesi amacıyla Ankara’nın yanı sıra Norveç’te bulunan geçici yer istasyonu da kullanıldı.
Yerli ve Milli Ekipmanlara Uzay Tarihçesi Kazandırıldı
TÜBİTAK UZAY tarafından tasarlanan, üretilen ve test edilen Yüksek Performanslı Uçuş Bilgisayarı (BİLGE), X-bant Verici ve Gerçek Zamanlı Görüntü İşleme (GEZGİN) ekipmanları ile Enstitümüzde bulunan yer istasyonu yazılımları RASAT Projesinde başarılı bir şekilde kullanılarak uzay tarihçesi kazanmış oldu. Böylelikle, TÜBİTAK UZAY sadece sistem seviyesinde değil alt sistemler kapsamında da yetkinliğini ortaya koyarak ülkemizde uzay alanında Teknoloji Hazırlık Seviyesi 9’a ulaşan tek kurum haline geldi.
RASAT Uydusu ile edinilen altyapı, bilgi birikimi, yetişmiş insan kaynağı ve cesaret sayesinde GÖKTÜRK-2 Projesi başlatıldı. RASAT’ta uzay tarihçesi kazanan alt sistemlere yenileri eklenerek GÖKTÜRK-2 Uydusu geliştirildi. Milli ve yerli olarak gerçekleştirilen bu iki uydu projesi, ülkemizin uzay alanında farkındalığının artmasına çok büyük katkılar sağlayarak yeni uydu projelerinin önünü açmış oldu.
RASAT’ın Çektiği Görüntülere GEZGİN’den Ulaşılabiliyor
Bugüne kadar yörüngesinde 58.726 tur atan RASAT ile toplam 22.203 kez iletişim kuruldu. RASAT’ın 7,5 metre PAN ve 15 m RGB çözünürlüğe sahip kamerası yaklaşık 3.284 kez görüntü çekerek toplamda 13.362 kare görüntü indirildi. Bir çerçeve görüntü boyutu 30×30 kilometre olan ve tek seferde 33 çerçeve yani 960 kilometre uzunluğunda şerit görüntüler alabilen Uydu ile 12.025.800 km² alanın görüntüsü hizmete sunularak çok geniş bir uydu görüntüsü arşivi ülkemize kazandırılmış oldu.
Elde edilen ham görüntüler işlendikten sonra, şehir bölge planlama, ormancılık, tarım, afet yönetimi ve benzeri amaçlarla kullanıma sunulmasının yanı sıra bu görüntüler GEZGİN Portalına da aktarıldı. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, e-devlet şifreleri ile www.gezgin.gov.tr adresinden GEZGİN’e bağlanarak çekilen tüm arşiv görüntülerine ücretsiz olarak erişim sağlayabilir.
Türk Mühendis ve Teknisyenlerin Uzaydaki Başarısı: RASAT
Yörüngede geçen 11 yılın ardından, RASAT Uydusu ile iletişim problemi yaşanmaya başlanması neticesinde yapılan incelemelerde, Uydunun S bant verici sinyal gücünün olması gerekenden (Yer İstasyonundaki modemde okunan değer: 16 dB Eb/N0) düşük olduğu tespit edildi. Sinyal gücünün (yüksek elevasyonlu en iyi geçişlerde en çok 7-8 dB Eb/N0) düşük olmasından dolayı uydu çalışır durumda olmasına rağmen görüntü indirilememektedir.
Tasarım ömrü 3 yıl olmasına rağmen yörüngesinde 11 yıl boyunca görev alarak, Türk mühendis ve teknisyenlerinin uzay alanındaki başarısının en büyük göstergelerinden olan RASAT Uydumuza, yapılan tüm denemelerde hiçbir sağlık verisi alınamaması ve operasyonlarına devam edememesi sebebiyle artık veda ediyoruz.
RASAT Projesi ve ardından gelen tüm projelerde, ülkemizi uzay alanında en yüksek seviyelere taşımayı amaçlayan ve ülkemizde bu alanda öncü olmaya devam eden tüm çalışma arkadaşlarımıza ve bize bu yolda destek olan devletimize ve milletimize minnet ve teşekkürlerimizle.
