UZAY
Uzay Durum Farkındalığı ve İş Birlikleri
Uzay Durum Farkındalığında Öncü Çözümler
TÜBİTAK UZAY, çeşitli uzay projelerinde kapsamlı bir yetkinlik sergileyerek Uzay Durum Farkındalığı (SSA) alanında öncü çözümler sunmaktadır. SSA sistem mühendisliği, uzay nesnelerinin izlenmesi ve yönetimini sağlarken, astrodinamik analizler yörünge hesaplamaları ve manevra planlamaları yapar. Uzay görevlerini etkin bir şekilde yönetmek için geliştirdiği görev planlama hizmetleri ve görev simülasyonları kullanılır.
Pasif ve aktif sensörlerin tasarımı, seçimi ve entegrasyonu konusundaki uzmanlık, çeşitli uzay araçlarının ve sistemlerinin optimizasyonunu mümkün kılar. Ayrıca, uzay görevlerinde otomasyon ve hassas operasyonlar için robotik sistem geliştirme yetenekleri de bulunmaktadır. Uzaydan elde edilen verileri analiz etmek ve yorumlamak için veri işleme teknolojileri kullanılmaktadır.
Büyük veri, veri tabanı ve kullanıcı arayüzü yönetimi, uzay projelerinde çok sayıda verinin işlenmesini ve kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun arayüzlerin geliştirilmesini sağlar.
AuTonomous Avoidance Module (ATAM)
Uzay çöplerinin artan tehdidine yanıt olarak, Cranfield Üniversitesi (İngiltere), ENSEA (Fransa), Milano Politeknik Üniversitesi (İtalya), Dawn Aerospace (Hollanda) ve GCLAB Mühendislik Ltd. Şti. (Türkiye) ortaklığıyla, TÜBİTAK UZAY koordinatörlüğünde AuTonomous Avoidance Module (ATAM) geliştirilmiştir. Bu modül, gerçek zamanlı ve uzay görevlerine entegre olabilen bir kaçınma sistemidir. 2021 yılında açılan Ufuk Avrupa Programı çağrısına yapılan başvuru ile, değerlendirmede yedek listeye girerek süreci tamamlanmıştır.
ATAM Projesi, çeşitli uzay görevleriyle uyumlu olarak, yıldız izler ve olay kamerası ile hızlı yanıt veren bir itki sistemi kullanarak uydu ve uzay çöplerini otomatik olarak tespit etmeyi ve risk olasılığına göre otonom manevra yapmayı hedeflemektedir. Bu sayede, uzay çöpü azaltma, güvenlik sağlama ve uzay ortamının sürdürülebilirliğine katkıda bulunma gibi amaçlar güdülmektedir.
Asia-Pacific Space Science Observatories (APSSO)
Asia Pasific Ground Based Optical Satellite Observation System (APOSOS) Projesi, ilk olarak 2008 yılında Türkiye, Çin ve Peru tarafından The Asia-Pacific Space Cooperation Organization’a (APSCO) önerilmiş ve 2009 yılında organizasyonun ikinci konsey toplantısında onaylanmıştır. Projenin ismi 2018 yılında Asia-Pacific Space Science Observatories (APSSO) olarak değiştirilmiştir.
APSSO, Asya-Pasifik bölgesinde uzay çöpleri ve Dünya’ya yakın cisimler (NEO’lar) için gelişmiş bir izleme ağı kurmayı hedeflemektedir. Projesinin amaçları arasında, üye devletlerine yüksek kaliteli yörünge verileri sağlamak için uydu, uzay çöpleri ve NEO’ların izlenmesi için bir ağ geliştirmek, APSCO üyeleri arasında veri paylaşımını kolaylaştırmak ve merkezî bir veri uygulama hizmeti aracılığıyla uzay tehlikelerinin önlenmesi ve yanıt verilme yeteneklerini artırmak yer almaktadır. Ayrıca, proje uzay alanında teknik değişim ve eğitimleri teşvik etmeyi, APSCO üyeleri arasında uluslararası iş birliğini güçlendirmeyi ve bilimsel araştırmaları ve eğitimi desteklemek için bilimsel bilgilendirme platformu kurmayı, nihayetinde Asya-Pasifik bölgesindeki uzay faaliyetlerinin güvenliği ve sürdürülebilirliğine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Projeyi şu an Çin yürütmektedir. TÜBİTAK Uzay ise, 2020 yılında APSCO projelerini Türkiye Uzay Ajansı’na devretmiştir.
